زعفران فقط یکبار در سال گل می‌دهد. گل‌های زعفران فقط ساعت های اولیه باز شدن کیفیت خوب و مناسبی دارند. با تابش آفتاب به کلاله زعفران مقدار کروسین موجود در کلاله کاهش پیدا می‌کند. بنابراین همانطور که دیدن گل‌های زعفران زیبا و لذت‌بخش است؛ سخت‌ترین و حساس‌ترین مرحله بعد از کشت، برداشت زعفران و چیدن گل زعفران می‌باشد. در این مقاله می خواهیم نحوه صحیح و زمان برداشت زعفران را کامل توضیح دهیم. و نکاتی را برای شما عزیزان بیان کنیم.
کاشت زعفران:
روش های کاشت زعفران به دو روش سنتی و مدرن انجام می شود. روش سنتی را هزاران سال است که کشاورزان انجام می‌دهند، عموما در روش های سنتی زعفران با کیفیت بالاتری به دست می آید. اما روش مدرن یک روش بهینه و امروزی در کاشت زعفران محسوب شده که در گلخانه‌ها انجام می‌شود. روش مدرن کمتر از ۲۰ سال قدمت دارد و از کشور چین آغاز شده است. در روش کاشت گلخانه‌ای، راندمان برداشت محصول ده برابر بیشتر از روش کاشت سنتی زعفران است. روش هیدروپونیک یا آب کشت و روش آیروپونیک یا هواکشت از دیگر روش‌های کاشت گلخانه‌ای زعفران به شمار می‌روند.
نکات قبل از برداشت زعفران:
در ابتدا سعی می کنیم قبل از پرداختن به برداشت زعفران، مراحلی را که باید قبل آن طی کنیم تا به برداشت زعفران برسیم را مطرح کنیم.
- اول باید بررسی کنید کاشت زعفران در منطقه شما بازده خوبی دارد یا خیر.
- در گام دوم باید پیاز زعفران خریداری کنید.
- نکات قبل از شروع کشت زعفران را یکبار دیگر چک کنید.
- زمان مناسب کشت زعفرات را با توجه به شرایط اقلیمی منطقه خود در نظر بگیرید
- در رابطه با مراقبت و رسیدگی به مزرعه باید به آبیاری مزرعه زعفران ، کوددهی زعفران، مبارزه با آفات زعفران بپردازید. خب پس از انجام صحیح مراحل بالا، بهتر است به برداشت زعفران بپردازیم.
این مرحله، لذت بخش ترین بخش کشاورزی در حوزه زعفران است. برای انجام کامل این مرحله حدودا ۱۵ الی ۲۰ روز زمان نیاز دارید. لازم به ذکر است که گل‌ها حدودا ۱ تا ۳ روز عمر می‌کنند. اگر در طی این یک تا سه روز برداشت نشوند، کیفیت خود را از دست خواهند داد.
زمان برداشت زعفران:
برداشت زعفران درفصل پاییز انجام می پذیرد. در بعضی مواقع با توجه به شرایط اقلیمی متفاوت است. حدودا سه هفته طول خواهد کشید. در کل وقتی دمای خاک به ۸ درجه سانتیگراد برسد. حدود دو هفته پس از آبیاری اول زعفران، گل‌های زعفران نمایان می‌شوند. در روزهای هفتم تا دهم مقدار گل ها به بیشترین حالت خود می رسند. پس بهتر است برداشت در زمانی نزدیک به این زمان انجام گیرد. برداشت زعفران در منطقه خراسان قبل از طلوع آفتاب انجام می‌شود. در برخی مناطق مثل غرب کشور از ساعت ۸ صبح گلدهی شروع می‌شود و تا بعد از ظهر یا عصر ادامه دارد. یکی از دلایل ارزشمند و گران بودن زعفران فرآیند پر زحمت و سخت به دست آوردن کلاله است . چرا که هر گل زعفران فقط سه کلاله قرمز رنگ در خود دارد. و ادویه زعفران از خشک شدن این کلاله ها به دست می آید.
دقت داشته باشید کاشت زعفران در سال اول محصول چندانی نخواهد داشت و ممکن است فقط تعدادی از پیازهای درشت گل بدهند.
توجه داشته باشید که زمان برداشت زعفران محدود است و شما باید بین زمان برداشت، مساحت مزرعه و تعداد کارگران‌تان تناسب لازم را ایجاد کنید.
زمان چیدن گل زعفران:
گل‌های زعفران باید سریع بعد از چیده شدن از کلاله جدا شود. چون ممکن است گرده های پرچم بر سطح کلاله‌ها بچسبند و باعث کاهش کیفیت کلاله ها شود.
زمانی که زمان چیدن زعفران فرا می رسد، کارگران ممکن است تا 19 ساعت در روز کار کنند. شکوفه ها را با دقت درو کنند و کلاله های آن ها را از گل زعفران جدا کنند. و سپس روی حرارت خشک کرده و برای فروش بسته بندی نمایند.
برای به دست آوردن 1 گرم زعفران خشک به 170 تا گل زعفران نیاز داریم. تعداد گل های مورد نیاز برای 1 مثفال زعفران خشک 782 عدد گل است.
نکته‌ای که باید در این مرحله به آن توجه داشت: بهتر است برای حفظ هرچه بهتر کیفیت زعفران، عمل برداشت را زمانی انجام دهید که گل ها بصورت غنچه یا نیمه‌باز باشند.
روش های برداشت زعفران:
برداشت زعفران به روش دستی
رایج ترین نوع برداشت زعفران که هم اکنون نیز در اکثر مناطق انجام می گیرد، روش دستی برداشت زعفران است. در این روش، تعداد کارگرها با توجه به سال برداشت متغیر است. به ازای هرهکتار، در سال اول به ۵ یا ۶ نفر؛ سال دوم به ۱۰ نفر و در سال سوم و سال‌های پس از آن به ۱۵ نفر نیاز است.
برداشت زعفران با دستگاه گل‌چین
در این روش می‌توانید از انواع ماشین‌های برداشت گل، نظیر مدل کوله‌ای، مدل کالسکه‌ای و مدل اسپانیایی استفاده کنید. روش اسپانیایی بیشتر برای زمین‌های کم‌تراکم توصیه می‌شود.
اما نکته‌ای که وجود دارد این است که این روش هنوز به طور دقیق پاسخ‌گو نبوده و در بیشتر مناطق از روش برداشت با دست استفاده می‌شود. در خصوص دستمزد کارگران، حتما توجه داشته باشید که پرداخت دستمزد بر حسب کیلوگرم گل چیده شده می‌باشد.
نحوه جدا کردن گل زعفران از کلاله:
همانطور که در بالا اشاره شد نیز بهتر است در جداسازی گل‌ها سرعت عمل به خرج دهید.
محلی که به جداسازی اختصاص می‌دهید باید کاملا تمیز و بهداشتی باشد. در حین جداسازی نیز باید تمام نکات بهداشتی توسط افرادی که فرآیند جداسازی را انجام می‌دهند، رعایت شود. فرآیند جداسازی بستگی به نوع زعفرانی که قصد تمیز کردن آن را دارید، بستگی دارد. برای آشنایی با انواع زعفران مقاله موجود در سایت را مطالعه نمایید. مثلا کشاورزی قصد دارد زعفران خود از نوع زعفران سرگل باشد و کشاورز دیگر پوشال و غیره.
نگهداری زعفران:
پس از برداشت زعفران و خشک‌کردن آن، حالا نوبت به بسته‌بندی می‌ر‌سد. این مرحله نیز باید با رعایت نکات بهداشتی انجام شود. بسته به سلیقه خود، شما می‌توانید زعفران‌ها را در ظروف شیشه‌ای، پاکت‌ها، قوطی‌های آلومینیومی و … بسته‌بندی کنید.
اما باید این نکته را حتما در نظر بگیرید که درجه حرارت محل نگهداری زعفران هرگز نباید بیشتر از ۲۰ درجه سانتیگراد باشد. و بهتر است که زعفران‌ها را داخل یخچال نگهداری کنید.
حتما در نظر داشته باشید زعفران ها نباید به هیچ وجه در تابش مستقیم نور خورشید قرار بگیرند چون کیفیت خود را به مرور از دست می‌دهند.
نحوه پرورش گل زعفران:
مناطق ایده آل برای کشت زعفران به طور متوسط 38-45.5 سانتی متر بارندگی سالانه کم دارند. اگر در منطقه ای با بارندگی زیاد زندگی می کنید، باران های شدید احتمالا به گل های ظریف آسیب می زند. زعفران نسبتاً آسان رشد می‌کند و سریع تکثیر می‌شود. حدود 150 تا 200 پیاز برای تامین زعفران کافی برای خانواده‌های معمولی لازم است. پیاز زعفران را باید در عمق حدود 5 سانتی متری بکارید.
گل زعفران مقاوم در برابر دماهای زمستانی تا 26- درجه سانتیگراد، حساس به خاک خیس است. برای جلوگیری از پوسیدگی، زعفران را هر دو هفته یکبار به مقدار کم آبیاری کنید. گیاهان باید هر سه تا چهار سال یکبار حفر و جدا شوند.
