مقدمه
زعفران یا “طلای سرخ”، آشنای آشپزها، گرانترین ادویه جهان است. اما با توجه به اینکه مورد علاقه بسیاری است، ممکن است مورد تقلب نیز واقع شود. اغلب در دنیا بر سر کیفیت زعفران تجارت می کنند و بیشتر مواقع ویژگی های زعفران خالص مورد توجه نیست. بنابراین، آنچه که شایسته نام زعفران است، چیست؟
برای پیشرفت در بازارهای جهانی، داشتن آزمایشگاههای تخصصی و آنالیز کیفیت با استاندارد بالایی انجام میشود. اما برای داشتن بهترین زعفران، لازم است که همه مراحل کاشت، داشت، برداشت و بسته بندی به صورت کامل و به طور تخصصی انجام شوند.
استاندارد های ملی زعفران به شرح ذیل میباشند:
- استاندارد ملی 1-259 : با عنوان زعفران و ویژگی ها (شامل تعیین ویژگی های بسته بندی، نشانه گذاری، نمونه برداری) یکی از مهمترین موارد مورد توجه در بازار جهانی امکان ردیابی و مراجعه به تولیدکننده اصلی می باشد. در صورتی که کالای تولید شده امکان ردیابی داشته باشد شرکتها و کشورهای وارد کننده می توانند مشخصات سلامت، تاریخ تولید و درخواست مجدد را از شرکت تولیدکننده داشته باشند که این خود نوعی اعتماد در بازار جهانی را برای زعفران ایرانی به همراه خواهد داشت.
- استاندارد ملی 2-259 : با عنوان زعفران و روش های آزمون استاندارد ملی ایران 2-259 شامل بررسی میزان خامه همراه با کلاله، رطوبت زعفران ، خاکستر، عصاره محلول در آب سرد، مواد خارجی مربوط به گیاه و محیط استخراج و تشخیص رنگ های افزودنی است. همچنین اندازه گیری میزان تلخی، عطر زعفران و میزان رنگ دهی زعفران نیز بررسی می گردد.
- استاندارد ملی 1197: مربوط به اندازه گیری خاکستر زعفران
- استاندارد ملی 489: استاندارد میکروبیولوژی زعفران
همچنین سازمان بینالمللی استانداردسازی (The International Organization for Standardization) یا به اختصار ISO نیز در مورد زعفران استاندارد های اختصاصی زیادی تعریف نموده است. علاوه بر این سازمان، اتحادیه اروپا، سازمان غذا و داروی آمریکا FDA و موسسات معتبر دیگری نیز چنین استانداردهایی را تدوین و ارائه نموده اند.
استاندارد بین المللی ISO 3632
استاندارد ISO 3632 یکی از اصلی ترین استاندارد هایی است که اگر قصد تولید، فرآوری و بسته بندی با کیفیت برای صادرات را دارید باید مد نظر داشته باشید. این استاندارد به شما کمک می کند کیفیت زعفران تولیدی را بررسی کنید. استاندارد ISO 3632 در سال 1980 با توسعه رقابت در بازار تدوین شده است و امروز یکی از معتبر ترین و اصلی ترین معیار های ارزیابی کیفیت زعفران است.این استاندارد در دو بخش ویژگیهای زعفران و روش های آزمون زعفران تدوین شده است.
مشخصات محصول زعفران، آزمون کیفیت زعفران و روش های آزمایش به دقت در این استاندارد تشریح شده اند. در این استاندارد در خصوص بسته بندی زعفران نیز دستورالعمل هایی وجود دارد. همچنین در صورتی که محصول تولیدی شما طبق این استاندارد تولید و ارزیابی شده است، لازم است تا بر روی بسته بندی زعفرانی که عرضه می کنید، مطابقت محصول با این استاندارد را درج کنید.
استاندارد بین المللی ISO 21983:2019
جدیدترین استانداردی که سازمان ISO تدوین نموده، استاندارد ISO 21983:2019 که برای اولین بار در سال ۲۰۱۹ تنظیم و منتشر شده است. عامل اصلی موثر در کیفیت زعفران توجه به روشهای صحیح برداشت ، فرآوری و بسته بندی است. آشنایی با اصول برداشت گل از مزارع و توجه به شرایط حمل و نقل از مزرعه تا محل فرآوری در حفظ طعم ، رنگ و سایر مشخصات زعفران نقش مهمی دارد. علاوه بر این ، روش پردازش جداسازی ، جمع آوری کلاله و روش خشک کردن بسیار مهم است.این استاندار برای راهنمایی در مورد اصول صحیح برداشت، حمل و نقل، جداسازی کلاله، خشک کردن و نگهداری زعفران برای کمک به تولیدکنندگان در ارائه محصولات با کیفیت بالاتر طراحی شده است.